20-3-006 Przedstawienie i analiza rodzajów skal monitorujących postępy fizjoterapii u pacjentów z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa - J. Adamska et al

J. Adamska, T. Maicki, R. Trąbka, K. Pawełkowska, M. Wilk-Frańczuk – Presentation and analysis of the types of scales monitoring the progress of physical therapy in patients with low back pain. Fizjoterapia Polska 2020; 20(3); 6-17

Streszczenie
Wstęp. Dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego stanowią poważny problem zdrowotny współczesnego społeczeństwa. Przeprowadzane w wielu krajach badania epidemiologiczne wskazują, że dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego występują u 85% populacji i są główną przyczyną niepełnosprawności fizycznej u osób poniżej 45. roku życia. Na chwilę obecną brakuje standardu postępowania oraz monitorowania postępu fizjoterapii u pacjentów z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Aby ocenić skuteczność terapii, badający posługują się metodami badawczymi, do których zaliczyć można skale, normy, testy.
Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie i analiza skal stosowanych w badaniach monitorujących postępy fizjoterapii u osób z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Materiał i metody. Publikacji poszukiwano w wyszukiwarce PubMed, wpisując słowa kluczowe: ból lędźwiowego odcinka kręgosłupa, terapia manualna, próba randomizowana (low back pain, manual therapy, randomized trial).
Znaleziono 98 spełniających kryteria publikacji, w których postępy terapii pacjentów z dolegliwościami bólowymi lędźwiowego odcinka kręgosłupa oceniono przy pomocy skal. Były to skale dotyczące bólu, stopnia niepełnosprawności, jakości życia, depresji, jakości snu czy strachu związanego z wykonaniem ruchu.
Kryteriami włączenia były: publikacje z ostatnich 5 lat, badania przeprowadzone na ludziach. Brano pod uwagę publikacje w języku angielskim z baz danych udostępnianych online przez bibliotekę medyczną UJ CM.
Odrzucono artykuły przeglądu literatury, metaanalizy, artykuły dotyczące rozważań teoretycznych, leczenia chirurgicznego oraz farmakologicznego LBP. Odrzucono również publikację dotyczącą coccygodynii oraz dolegliwości bólowych odcinka szyjnego i piersiowego. Czas trwania dolegliwości nie był istotny przy wyszukiwaniu.
Wyniki. Do oceny bólu autorzy wykorzystywali skalę VAS – 36 razy, skalę NRS oraz NPRS 36 razy. Skale ODI, a także RMDQ dotyczące stopnia niepełnosprawności zastosowano po 38 razy. Skale jakości życia SF36 – 14 razy, EQ-5D – 10 razy, skale depresji CESD10 – 2 razy, BDI – 2 razy, natomiast jakości snu PSQIQ – 4 razy, strachu z wykonaniem ruchu FABQ –12 razy, TSK – 7 razy.
Wnioski. Najczęściej wykorzystywane są skale niepełnosprawności oraz bólu, lecz w badaniach pojawiają się również skale mierzące jakość życia, jakość snu, depresję czy kinezjofobię.

Słowa kluczowe:
skale bólu, skala VAS, skala NPRS, skala ODI