19-3-038 Wdrożenie manualnych działań fizjoterapeutycznych jako istotny element wspomagania leczenia chirurgicznego w wadach wrodzonych zgryzu i stawów skroniowo-żuchwowych – opis przypadku - S. Tyszkiewicz et al

S. Tyszkiewicz, M. Tyndorf, K. Dowgierd – Implementation of manual physiotherapeutic activities as an important element of supporting surgical treatment in congenital malformations of the bite and temporomandibular joints – case report. Fizjoterapia Polska 2019; 19(3); 38-45

Streszczenie
Wstęp. Zabiegi chirurgiczne stosowane w leczeniu wad wrodzonych twarzoczaszki mogą być przyczyną wystąpienia powikłań, powodujących upośledzenie funkcji układu stomatognatycznego. Wady te są problemem wielopłaszczyznowym. W ich procesie leczniczym, na różnych etapach, konieczny jest udział zarówno specjalistów chirurgii twarzowo-szczękowej, mikrochirurgów, ortodontów, logopedów oraz fizjoterapeutów. Przebieg rekonstrukcji, ukierunkowany na przywrócenie funkcji, można podzielić na etap tworzenia prawidłowych stosunków (relacji) anatomicznych w kośćcu twarzowej części czaszki, okres przywracania funkcjonalnej aktywności poszczególnych struktur układu stomatognatycznego oraz działania nad ustabilizowaniem / utrwaleniem efektów funkcjonalnych oraz uzyskaniu efektów estetycznych. Drugi z tych procesów wiąże się nierozerwalnie z włączeniem w proces leczniczy wspomagających działań fizjoterapeutycznych.
Cel pracy. Celem badania było określenie skuteczności fizjoterapii w procesie przywracania funkcji ruchowych w układzie stomatognatycznym u pacjentki leczonej z powodu zaburzeń układu ruchowego narządu żucia.
Materiały i metody. W pracy opartej na opisie przypadku pacjentki z wrodzoną ankylozą stawów skroniowo-żuchwowych, u której wykonano zabieg osteoplastyki dwuszczękowej z protezoplastyką stawów skroniowo-żuchwowych, zaprezentowano analizę wykorzystanej w procesie leczniczym fizjoterapii. Pacjentka zgłosiła się na oddział chirurgii głowy i szyi celem leczenia chirurgicznego z powodu całkowitego zniesienia ruchomości w stawach skroniowo-żuchwowych oraz zaburzeń w strukturze mięśni tego regionu. W pierwszym etapie leczenia została skierowana na zabieg obustronnej endoprotezoplastyki, po którym możliwe było przejście do etapu przywracania funkcjonalnej aktywności struktur aparatu mowy.
Wyniki. Zastosowanie fizjoterapii w ponad półrocznej pracy przyniosło rezultaty, redukcję obrzęku, wypracowanie oczekiwanego zakresu odwodzenia, zmniejszenie bolesności oraz uzyskanie zdolności przełykania. Efekty utrzymywały się w sytuacji kontynuacji zabiegów terapeutycznych, natomiast w okresach zmniejszenia intensywności pracy występuje załamanie rezultatów. W celu poprawy zdolności funkcjonalnych i ustabilizowania efektów planowane jest u pacjentki leczenie mikroprzeszczepami (przeszczepy kablowe) oraz ortodontyczne (uzyskanie pełnego zaguzkownia i okluzji centralnej). Kontynuowane będą także zabiegi z logopedą i fizjoterapeutą.
Wnioski. Zastosowanie wspomagających zabiegów fizjoterapeutycznych powinno być jednym z elementów leczenia pacjentów po zabiegach chirurgicznych w obrębie twarzowej części czaszki, niezależnie od przyczyn – czy to urazy, wady wrodzone, czy zabiegi ortognatyczne.

Słowa kluczowe:
endoprotezoplastyka, ankyloza, fizjoterapia stomatologiczna, staw skroniowo-żuchwowy