14-3-012 Ocena skuteczności wybranych metod elektroterapii w schorzeniach dolnego odcinka kręgosłupa w aspekcie ograniczenia przyjmowania leków przeciwbólowych - S. Jarząb et al

S. Jarząb, M. Kaczyński, M. Guła, K. Aleksandrowicz, M. Paprocka-Borowicz – Evaluation of chosen electrotherapy methods efficiency in lower spine diseases in aspect of lowering usage of painkillers. FP 2014; 14(3); 12-21

Streszczenie
Wstęp. Pogłębiającym się wraz z wiekiem stanom zwyrodnieniowym kręgosłupa i stawów obwodowych oraz pourazowym zaburzeniom układu ruchu nieodwołalnie towarzyszy ból. Alternatywnie do leków przeciwbólowych z powodzeniem można stosować takie metody, jak elektroterapia. Celem badań była weryfikacja skuteczności wybranych metod elektroterapii w zakresie działania przeciwbólowego w schorzeniach dolnego odcinka kręgosłupa oraz w kontekście redukcji ilości przyjmowanych farmakologicznych środków przeciwbólowych.
Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 74 pacjentów (46 kobiet, 28 mężczyzn) cierpiących na schorzenia dolnego odcinka kręgosłupa. Każda z osób poddawana była jednemu z 3 zabiegów elektroterapii: TENS, prądy Nemeca oraz prądy Bernarda. Przeprowadzono autorski wywiad kwestionariuszowy zawierający m.in. podstawowe informacje o pacjencie, rozpoznanie, informacje o przyjmowanych lekach przeciwbólowych oraz ocenę dolegliwości bólowych, której dokonywano czterokrotnie. Indywidualnie dla każdego badanego wyznaczono parametry pozwalające ocenić skuteczność terapii w perspektywie czasu.
Wyniki. Największą ilość osób deklarujących pozytywny długotrwały efekt przeciwbólowy (60,9%) odnotowano w grupie TENS. Największą ilość osób deklarujących pozytywny doraźny oraz krótkotrwały efekt przeciwbólowy (56%) odnotowano w grupie IF, podobnie jak najczęstszą pozytywną ocenę subiektywną skuteczności terapii (84%). Zmniejszenie ilości leków przeciwbólowych odnotowano na podobnym poziomie (50-60%) dla terapii prądami interferencyjnymi oraz TENS.
Wnioski. Najbardziej długoterminowo skuteczną metodą terapii w leczeniu dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa jest TENS. Największą skuteczność doraźną i krótkoterminową w uśmierzaniu bólu kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego wykazuje terapia prądem interferencyjnym, co stanowić może podstawę do jej aplikowania bezpośrednio przed zabiegami kinezyterapii. Elektroterapia może, i powinna być stosowana jako alternatywa dla farmakologicznych środków przeciwbólowych.

Słowa kluczowe:
ból, kręgosłup, elektroterapia